Uzaktan çalışma, çalışanların , işveren tarafından oluşturulan iş organizasyonu kapsamında iş görme edimini evinde ya da teknolojik iletişim araçları ile işyeri dışında yerine getirmesi esasına dayalı ve yazılı olarak kurulan iş ilişkisidir.

Günümüzde yazılım teknolojileri ve bulut destekli yazılımlar ileri düzeyde gelişmiştir. Özellikle pandemi döneminde birçok işletmenin uyguladığı bazı işletmelerin ise hala devam ettirdiği bu uygulamada çalışan işveren ilişkilerinin yasal boyutlarını değerlendireceğiz.

AVANTAJLAR
Uzaktan çalışmak, sunduğu esnek çalışma takvimi sayesinde verimliliği artırır.
Yol ve trafik maliyetleri azalır.
Yöneticileri tarafından her hareketleri, her işleri didik didik incelenmeyen çalışanlar, şirketlerine karşı daha büyük bağlılık duymaya başlar ve verimlilikleri artar.
Doğaya katkı sağlar. Elektrik, yakıt, gaz gibi enerjilerin kullanımı azalır.
Dijital dönüşümü hızlandırır ve kırtasiye harcamalarını kısar.

DEZAVANTAJLAR
Mesai saati kavramı kaybolabilir.
Evden veya dışarıdan çalışanların dikkatini dağıtan birçok unsur bulunmaktadır.
Çalışanların iş arkadaşlarıyla sosyalleşmesi durma noktasına gelebilir.
Video konferans toplantıları ile yüzyüze toplantılarda alınan verimlilik alınmayabilir.
Teknoloji altyapısının kurulumu ve güvenlik önlemleri maliyetleri artabilir.

MEVZUATTAKİ YERİ

4857 sayılı İş Kanunu'nun 14. maddesi uzaktan çalışma şartlarını kapsar. Ayrıca bu maddenin uygulamasındaki esasları belirlemek için Uzaktan Çalışma Yönetmeliği hazırlanmıştır.
Öncelikle, çalışan ve işveren arasında yazılı olarak uzaktan çalışma sözleşmesi yapılması zorunludur.
Uzaktan çalışılan mekan belirlenir ve maliyetlerin kim tarafından karşılanacağı çalışan ile işveren arasında belirlenerek sözleşmeye yazılır.
Aksi kararlaştırılmamışsa tüm çalışma ekipmanları işveren tarafından sağlanır. Çalışana tutanak ile teslim edilir.
Sözleşmede çalışma saatleri mutlaka belirtilir. Taraflarca mesaiye başlama ve bitiş saatleri belirlenir. Fazla çalışma, esnek çalışma uygulamaları da çalışanın kabulü ile farklı şekillerde düzenlenebilir. Ancak 4857 sayılı İş Kanunu gereği yasal çalışma sürelerine uyulması esastır.
İşveren veri gizliliği ve güvenliği ile ilgili tüm detayları sözleşmede belirtir.
İş güvenliği hükümlerinde işverenin sorumluluğu diğer çalışma şekilleriyle aynıdır. Ayrıca bir protokolle personelin çalışma saatleri içerisinde iş güvenliği hükümlerine uymasını işveren isteyebilir.
İş ilişkisi doğrudan uzaktan çalışma şekliyle kurulabilir.

Devam eden sözleşmelerde işveren uzaktan çalışma talebinde bulunabilir. Bu durumda çalışan ve işverenin karşılıklı anlaşmasıyla uzaktan çalışma sözleşmesine dönüştürülebilir.

Çalışan tek taraflı olarak uzaktan çalışma talebinde bulunabilir. Bu durumda çalışan,

• Yazılı olarak uzaktaş çalışma talebinde bulunur.
• İşveren bu yazılı talebi kabul ettiğini gösteren belgeyi 30 gün içinde çalışana tebliğ eder.
• Çalışanın uzaktan çalışmaya uygun olduğunu işveren kendi yöntemlerince belirler

Uzaktan çalışmaya geçen işçi, ikinci fıkrada belirtilen usulle tekrar işyerinde çalışma talebinde bulunabilir. Bu durumda işveren bu talebi öncelikli halde değerlendirir.

Zorlayıcı bir sebep olduğunda (örneğin pandemi) işveren veya çalışanın yazılı sözleşme şartı aranmadan uzaktan çalışma yapılabilir.

ÜCRETLENDİRME
Çalışanlara uzaktan yaptıkları çalışmalar için verilecek ücretler, normal çalışma koşullarıyla farklılık gösteremez.
Çalışanlar talep ettiğinde (eğer daha önce veriliyorsa) işyerine gelmeseler de yol ve yemek ücretleri verilmelidir.
Uzaktan çalışma çalışanın yıllık izin haklarını etkilemez.
İşveren çalışana uzaktan çalıştığı için farklı bir ücret uygulayamaz.
Fazla çalışma ücretleri de normal çalışmadaki gibi uygulanır.